Hạn hán kéo dài, châu Á lo gạo tăng giá

Hạn hán kéo dài, châu Á lo gạo tăng giá

Các nước sản xuất lúa gạo hàng đầu châu Á đang trải qua đợt hạn hán nghiêm trọng, đe dọa giảm sản lượng lúa gạo, gây ra nguy cơ tăng giá cho mặt hàng lương thực chính đối với một nửa dân số thế giới này.

Hồ chứa nước Mae Chang ở tỉnh Lampang, Thái Lan cạn gần trơ đáy. Ảnh: EPA

Hãng tin Reuters ngày 2-5 cho biết lần đầu tiên kể từ năm 2010, sản lượng lúa gạo thế giới được dự báo sẽ sụt giảm do hiện tượng thời tiết El Nino gây ra hạn hán kéo dài. Hội đồng Ngũ cốc quốc tế dự báo sản lượng lúa gạo thế giới sẽ đạt 473 triệu tấn trong năm 2016, giảm so với mức 479 triệu tấn trong năm 2015 và là năm suy giảm đầu tiên trong 6 năm qua.

Dự trữ gạo xuống thấp

Thời tiết khô hạn đang bao trùm nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới Ấn Độ, đe dọa vụ mùa ở các vùng miền đông nước này. 13 bang trong tổng số 29 bang của Ấn Độ đang bị hạn hán. Trong khi đó, Thái Lan, nước cung cấp gạo lớn thứ hai thế giới, đang chịu cảnh hạn hán năm thứ hai liên tiếp. Đến nay, có 29 tỉnh ở Thái Lan xác nhận đang bị hạn hán. Nhiều dải đất nông nghiệp ở Việt Nam, nước xuất khẩu gạo đứng thứ ba thế giới, cũng nứt nẻ do nguồn nước tưới từ sông Mê Kông cạn kiệt.

Ba nước này chiếm 60% tổng lượng gạo 43 triệu tấn cung ứng cho thị trường toàn cầu mỗi năm. “Cho đến thời điểm này, chúng ta chưa thấy giá gạo tăng để phản ứng với thời tiết khô hạn vì chúng ta còn lượng gạo dự trữ lớn ở Ấn Độ và Thái Lan. Tuy nhiên, điều này không thể kéo dài mãi”, James Fell, nhà kinh tế ở Hội đồng Ngũ cốc quốc tế, nhận định.

Theo các tính toán của hãng tin Reuters dựa trên dữ liệu của Bộ Nông nghiệp Mỹ, đến cuối năm 2016, các kho gạo dự trữ gạo ở ba nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới sẽ giảm khoảng 1/3, xuống còn 19 triệu tấn, mức giảm mạnh nhất kể từ năm 2003.

Bất kỳ sự gián đoạn nguồn cung lớn nào có thể cực kỳ nhạy cảm vào thời điểm này. Năm 2007, sản lượng gạo ở châu Á giảm do hiện tượng El Nino đã khiến Ấn Độ cấm xuất khẩu gạo, đẩy giá gạo trên toàn cầu tăng vọt và dẫn đến các cuộc bạo động ở Haiti do thiếu hụt lương thực cũng như các biện pháp khẩn cấp ở các nước nhập khẩu gạo lớn như Philippines.

Giá gạo Thái Lan đã tăng lên mức kỷ lục khoảng 1.000 đô la Mỹ/tấn vào năm 2008. Giá gạo tăng dẫn đến nhu cầu đối với các loại lương thực khác như lúa mì, đậu nành và bắp đều tăng.

Mặc dù vẫn còn ở mức thấp so với năm 2008 nhưng vào đầu tháng 4, giá gạo Thái Lan đã có lúc lên đến 389,5 đô la Mỹ/tấn, tăng 13% kể từ tháng 9 năm ngoái.a

Ông Bruce Tolentino, Phó Tổng giám đốc Viện Nghiên cứu lúa gạo quốc tế (IRRI) có trụ sở tại Philippines lo ngại về tính dễ bị tổn thương của châu Á trước biến động giá cả lương thực. Ông nói: “Nhìn chung, giá gạo vẫn đang ổn định. Dù vậy, giá đang nhích dần lên và mọi thứ có thể trở nên hỗn loạn nếu có thiên tai lớn xảy ra ở một trong những nước sản xuất lúa gạo hàng đầu thế giới”.

Sản lượng lúa gạo trong vụ mùa chính của Thái Lan vào năm ngoái chỉ đạt 50% so với mức đỉnh trước đó vài năm và Bộ Nông nghiệp Mỹ dự báo, sản lượng lúa gạo trong vụ mùa chính năm nay ở Thái Lan sẽ giảm 20%xuống còn 15,8 triệu tấn. Một thương gia buôn bán gạo ở Bangkok cho biết, “Chính phủ đang yêu cầu nông dân hoãn trồng lúa vì lượng nước trong các hồ chứa còn rất ít sau hai năm hạn hán”.

Tại Việt Nam, các hãng tin quốc tế dẫn số liệu của chính phủ cho biết, sản lượng lúa gạo năm nay có thể giảm 1,5% so với năm ngoái, còn 44,5 triệu tấn; trong đó lượng gạo xuất khẩu có thể giữ nguyên ở mức 8,7 triệu tấn. Hạn hán và nhiễm mặn đã hủy hoại khoảng 240.000 héc ta ruộng lúa ở Đồng bằng sông Cửu Long.

Các nước châu Á đẩy mạnh nhập khẩu

Một số nước châu Á đang đẩy mạnh nhập khẩu gạo. Indonesia dự kiến sẽ nhập khẩu 2 triệu tấn gạo trong năm nay, tăng 60% so với cách đây vài năm. Trung Quốc, nước nhập khẩu gạo lớn nhất thế giới với khoảng 5 triệu tấn/năm, cũng có thể tăng nhập khẩu gạo trong năm nay. Hội đồng Ngũ cốc quốc tế dự báo sản lượng gạo của Trung Quốc trong năm 2016 sẽ không đáp ứng nhu cầu tiêu thụ.

Dự trữ gạo của Philippines trong tháng 3-2016 đang ở mức thấp mặc dù đã nhập 750.000 tấn gạo. Cơ quan lương thực quốc gia Philippines đang cân nhắc nhập thêm 500.000 tấn gạo nữa. “Mặc dù El Nino đã bước vào giai đoạn suy yếu, rủi ro giá lương thực tăng vẫn hiện hữu vì mùa hè chỉ mới bắt đầu”, Bộ trưởng Kế hoạch kinh tế Philippines Emmanuel Esguerra cho biết.

Nguồn: nhà báo Chánh Tài - báo The Saigontimes
← Bài trước Bài sau →